Асылыбызга кайтып барышлый рубрикасы буенча яңалыклар
-
Бүгенге Печән базары
XVIII гасырдан алып 1930 елларга кадәр Казанның Иске Татар бистәсендә урнашкан, Шәрык базарын хәтерләткән сәүдә, җәмәгать һәм мәдәният үзәген Печән базары дип атаганнар. Күпләр Печән базары хакында Габдулла Тукайның "Печән базары, яхуд Яңа Кисекбаш" поэмасын укып белә. Шагыйрь шул рәвешле татар халкы тарихында озак еллар дәвамында яшәп килгән бу күренешне...
-
Татар каны тамган Чиләбе...
Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты оештырган фәнни экспедицияләрдән берсенең быел Чиләбе өлкәсенә баруы очраклы хәл түгел. Халык санын соңгы исәпкә алу нәтиҗәләре буенча, Чиләбе өлкәсе - татарлар күпләп яши торган төбәкләр исемлегендә. Биредәге халыкның 5,4% ы үзен татар дип саный, алар мондагы милләтләр арасында икенче урында. Быелның 15...
-
Кубрат ханга кан тарта
Украинаның Запорожье шәһәре татарлары Кубрат хан хәзинәсе табылган урынга куелган һәйкәлгә чәчәкләр салды, болгарларга багышланган чараларда катнашты. Украинаның Полтава өлкәсендәге Кече Перещепина авылында Кубрат хан хәзинәсе табылган урынга куелган һәйкәл янында үткән чарада Запорожье шәһәренең «Алтын ай» татар мәдәният үзәге вәкилләре дә катнашты. «Бу һәйкәл моннан 15 ел элек күпләгән...
-
АКЧУРИННАР УТАРЫ
Тукай исеме телгә килүгә үк күңелне ачы сызлану хисләре чолгап ала. Нибары 27 ел гомер кичереп тә, һичбер вакыт саулыкка туенмаган, ярты үпкәсе черек булган килеш, үзе һаман туган тел һәм милләт дип янган. Ул туганнарын яктылыкка, азатлыкка алып чыгу юлында үз йөрәген факел итеп күтәргән изге Данко төсле. Үзенең...
-
ГАСПРАЛЫ МИРАСЫ
Мөселман халыклары арасында танылган шәхес, язучы, җәмәгать эшлеклесе, мәгърифәтче, сәясәтче һәм нашир Исмәгыйль Мостафа улы Гаспралының тууына быел 165 ел тулды. Симферополь шәһәрендәге аның исемен йөрткән кырымтатар республика китапханәсендә шушы уңайдан "Исмәгыйль Гаспралы дөньясы" дигән әдәби укулар булып үтте. Тамырлары белән Казан татары булган төрек галиме, Истанбул университеты профессоры Надир...
-
РЕСПУБЛИКА ТОРМЫШЫНДА ЯҢА ЙОЛА
"КАМАЗ" төзелеше Чаллы каласына йөз меңләгән татарны тартты. Бүген республикада заманында Чаллыга үзенең йөзәрләгән вәкилен озатмаган бер генә район да юк. Туган туфракларыннан аерылып китсәләр дә, әлеге чаллылыларның һәркайсы туган ягы һәм якташлары белән элемтә тотып яши. Бер уйласаң, алар чаллылы да, һәм шул ук вакытта, әйтик, мөслимле, балтачлы, арчалы...
-
ТӨНЬЯК БАШКАЛАДА КИТАП ХӘЗИНӘСЕ
Петербургтагы Россия Милли китапханәсе - дөньядагы иң зур китап мәгарәләре бишлегенә керә, аның фондларында гасырлар буе тупланып килгән гаять зур байлык - 38 миллионга якын данәдә китап, газета-журнал нөсхәләре саклана. Китапханәнең "Путеводитель по Императорской публичной библиотеке" белешмәсендәге 1916 елгы бер искәрмә игътибарга лаек. Анда рус телендә "Көнчыгыш бүлеге Россия татар...
-
ТИМЕР СИМФОНИЯСЕ
Тимергә бизәк сугу сәнгате борынгы чорлардан ук билгеле. Гүзәл нәкышлы тимер савыт-саба, йорт кирәк-яраклары, сугышчыларның хәрби киемнәрен музей экспозицияләрендә күрергә мөмкин. Бу сәнгать төре озак вакыт, күп көч куюны сорый. Шуңа күрә вакыт тәгәрмәченең тизлеге арткан, адәм балалары җиңелрәк ысуллар белән кәсеп итәргә өйрәнгән саен, тимергә төшерелгән бизәкләр һаман сирәгәя...
-
ИСХАКЫЙ МӘКАЛӘЛӘРЕНДӘ РОССИЯ
Гаяз Исхакыйның "Русиянең киләчәге" дигән мәкаләләрен укыгач, аның тирән белемле тарихчы, кыю сүзле публицист, алдан күрүчән сизгер сәясәтче икәнлегенә тагын бер тапкыр инанасың. Чыннан да, Г.Исхакыйның публицистик теле үткен, зәһәр, бай. "Русиянең киләчәге" тугыз мәкаләдән торган тулы бер циклны тәшкил итә. Аның 1929 елда язылган беренче мәкаләсендә сүз СССРдагы гомуми...
-
КЕРӘЧ СӘНГАТЕ СЕРЛӘРЕ
Керәч сәнгате (керамика) - татарда борынгы чорлардан ук таралган һөнәр. Бүгенге көндә Казаныбызда керәч сәнгате осталарын әзерлиләрме, дигән сорауга җавап эзләгәндә мин Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетының гамәли бизәү, рәсем сәнгате һәм дизайн кафедрасы доценты, тарих фәннәре кандидаты, рәссам Андрей Махинин белән таныштым. Аның белән очрашып сөйләшкәч керәч сәнгатенең...
-
КИЛЕН ТОКМАЧЫ
Туйның икенче көнендә килен төшкән йортта, ул камыр басып кискән токмачтан аш пешереп, табын җыеп, кунак чакыру гадәте - бүгенге көннәргә кадәр сакланып калган милли йолаларыбызның берсе. Халыкта "Килен токмачы" яисә "Килен чәе" дип йөртелә торган бу бәйрәмдә дә, әлбәттә, иң әүвәл яшь хуҗабикәнең уңганлыгы сыналган, әмма анда шул ук...
-
100 еллык, өр-яңа “Галиябану”
Октябрь башында Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында Мирхәйдәр Фәйзи пьесасы буенча "Галиябану" спектакленең премьерасы булды. Илгиз Зәйниев сәхнәләштергән "Галиябану" - Камал театры тарихында әсәрнең 10 нчы куелышы. Соңгы тапкыр ул сәхнәгә 24 ел элек куелган. Мирхәйдәр Фәйзинең әлеге пьесасын беренче мәртәбә 1917 елны Оренбургта "Ширкәт" труппасы сәхнәләштерә. Драма "Сәгъдәтбану"...
-
“Милли курчаклар музее да кирәк”
Казандагы кием дизайнеры Мәдинә Мәхмүтова Татарстан башкаласында милли курчаклар музее булдырырга чакыра. Аның фикеренчә, кибет киштәләрендә халык киеме кигән курчаклар сатылу татар балаларында милли рух тәрбияли. Үзен ул булачак сәнгать мәктәбенең мөгаллиме итеп күрә. Милли кием дизайнеры Мәдинә Мәхмүтовадан Су спорт төрләре чемпионаты вакытында туристлар милли костюм кигән татар курчакларын...
-
«САНИЯ»ГӘ – 90 ЕЛ
XX гасыр башында татар мәдәнияте һәрьяклап үсеш кичерә, шул исәптән концертлар оештырыла, спектакльләр куела башлый. Алар өчен яңа төрле музыка кирәк була. Шул рәвешле татар музыкасында яңа формалар барлыкка килә. Беренче татар опералары иҗат ителә. Дөрес, хәзерге күзлектән караганда, алар бик камил дә булмагандыр. Әмма беренче операбыз "Сания", татар моңы...
-
МИЛЛИЛЕК САГЫНДА “НӘҮРҮЗ”
Төрки халык театрларының башкалабызда инде булып узган XII "Нәүрүз" фестивале кабат кардәшләребез белән күрешү, аралашу мөмкинлеге бирде. Зур һәм җитди проблемалар байтак. Шуларның берсе - яңа пьесаларга кытлык. Быел фестивальдә чит ил классикасы буенча куелган 4 спектакль, борынгы дастан, риваятьләргә нигезләнгән 3 тамаша, милли классика нигезендә сәхнәләштерелгән 5 комедия, драма,...