Теле барның иле бар рубрикасы буенча яңалыклар
-
ТӨРЛЕ ИЛЛӘРДӘ, ТӨРЛЕ ТЕЛЛӘРДӘ...
Белүебезчә, Габдулла Тукай шигырьләре күп телләргә тәрҗемә ителгән. Әмма әлеге мәсьәлә шагыйрь иҗатын өйрәнүдә мөһим тармакларның берсе булса да, ни кызганыч, хәзергә ул тиешле дәрәҗәдә өйрәнелмәгән. Бу хакта без, нигездә, академик Әбрар Кәримуллин тикшеренүләре буенча гына фикер йөртәбез. Ә тәрҗемәләр елдан-ел арта бара... Г.Тукайның әсәрләрен ныклап тәрҗемә итә башлау эше,...
-
Шамил МӘХМҮДЕВ (АНАК): СҮЗЛӘР – ТЕЛ АГАЧЫНЫҢ МӘҢГЕ ЯШЕЛ ЯФРАКЛАРЫ
Тел - халыкның җан сулышы. Шамил Анак. 50-60 нчы елларда бертөркем яшь шагыйрьләр яңача ритм, рифма белән мавыгып киткән иде. Бу күренешкә шигърият белгечләре генә түгел, Хәсән Туфан, Сибгат Хәким кебек олы шагыйрьләр дә сизгерлек күрсәтте, җәмәгатьчелек игътибары да көчәйде. Арада Шамил Мәхмүдев (Анак) тә бар иде. Мин, Уфага күчеп,...
-
ҖИР ЧИТЕНДӘ ДӘ ТАТАР ЯШИ
Узган гасырның 50 нче елларында Кукмара районының Арпаяз авылында яшәүче Кафия апага Кытайдан хат килгән. Хатны, гадәттә, хат ташучы тапшыра, ә бу юлы аны хәрби киемдәге бер офицер китерә. Кафия апа ул хатны алмый: "Безнең Кытайда бернинди туганнарыбыз да юк", - ди. Бу турыда күптән түгел Казанга килеп киткән бертөркем...
-
Рүзәл ЮСУПОВ: СҮЗЛӘР БЕР-БЕРСЕНӘ КҮЧӘ АЛАМЫ
Бу мәсьәләнең тарихы зур. Һәрхәлдә, галимнәрнең татар теле сүзләрен төркемләү белән шөгыльләнә башлавына гасыр ярымнан күбрәк вакыт узган. Шулай да бу өлкәдә әлегә кадәр бердәм фикергә киленгәне юк. Хәер, һәр өлкәдә дә фәнни карашлар бер төрле була алмый, һәм моңа исәп тотарга да ярамый. Әмма тел галимнәренең бурычы - телдәге...
-
БЕР-БЕРЕБЕЗДӘН ӨЙРӘНИК ВӘ ГЫЙБРӘТ АЛЫЙК
(Район газеталарына күзәтү) Казан (Идел буе) федераль университетының Попечительләр советы утырышында Президент Рөстәм Миңнеханов университетның бер төркем галим, хезмәткәрләренә Татарстан Республикасының бүләкләрен тапшырды. Университетның Гаммәви коммуникация һәм социаль фәннәр институтының татар журналистикасы кафедрасы мөдире, филология фәннәре докторы, профессор Васил Заһит улы Гарифуллинга Президент "Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе" исемле дипломын...
-
БАШКАЛА НИНДИ ТЕЛДӘ СӨЙЛӘШӘ?
Казан шәһәр Думасы 2008-2012 елларга башкалада яшәүче ха-лыкларның телләрен саклау, өйрәнү һәм үстерү программасының үтәлешен тикшерде. Казан шәһәре башкарма комитеты аппаратының телләрне үстерү һәм иҗтимагый оешмалар белән үзара бәйләнешләр бүлеге башлыгы Ирек Арсланов докладында әйтелгәнчә, программаны үтәү буенча шәһәрдә планлы һәм максатчан эш алып барылган. Шуның нәтиҗәсендә планлаштырылган чараларның төп...
-
Рүзәл ЮСУПОВ: ТЕЛНЕ БОЗМЫЙК, ТЕЛНЕҢ ЧИСТАЛЫГЫНА ИРЕШИК
Бүгенге көндә сөйләмә телебездә дә, язма телебездә дә төрле сәбәпләр аркасында шактый күп ялгышлар хөкем сөрә. Тел хаталары күп төрле. Алар сүзләрнең кайбер авазларын әйтә белмәүдә, басымнарын дөрес куймауда да, сүзләрне ялгыш мәгънәдә һәм урынсыз куллануда, сүзләрнең, әйтелмә-тәгъбирләр һәм җөмләләрнең табигый төзелешен бозуда һәм башка нәрсәләрдә дә чагылыш таба. Дөрес...
-
ЧЫН-ЧЫННАН ЛАЕК
"Азатлык" радиосы хәбәрчесе Фәнис Фәтхи Уфадан хәбәр җиткерде: Салават Юлаев бүләгенә дәгъвачылар билгеләнгән. Башкортстан Республикасы Президенты каршындагы әдәбият, сәнгать һәм архитектура өлкәсендә 2012 елгы Салават Юлаев исемендәге Дәүләт премияләренә дәгъва итүчеләр исемлеге бәян ителде. Бу юлы да анда каләм әһелләре күпчелекне тәшкил итә. Республикадагы шушы абруйлы бүләккә тәкъдим ителүчеләр арасында...
-
ЧЕЧНЯДӘ ДӘ ТАТАР ЯШИ
1974 елда миңа Ленинградта, Герцен исемендәге пединститутта 4 айлап квалификация күтәрү курсларында укырга туры килде. Шунда Фәннәр академиясенең Ленинград бүлеге китапханәсендә документлар актарып утырганда, «Сборник материалов для описания местностей Кавказа. Тифлис, 1889.» китабына юлыгып, анда «Новогладковский Кизлярский округ имеет мечеть, татар 74 муж. 71 жен. - здешние татары ткут грубое...
-
ЭШ СӨЙГӘННЕ ИЛ СӨЯ
Наҗия Әхмәтҗанова турында укучылары "Аның белән теләсә кайсы темага туйганчы сөйләшеп була", - диләр. Коллективтагы хезмәттәшләре дә: "Бал корты кебек тырыш, ышанычлы, күңел биреп эшләүче кеше", - дип бәялиләр. Күптән түгел Казанның ул хезмәт куючы 5 нче лицеена барып чыккан идем. Наҗия ханым урыс балаларына да, татарларга да татар телен...
-
УРЫСЛАР ТАТАРЧА ӨЙРӘНӘ
Инде ишетеп белгәнебезчә, бу ел башыннан Казан федераль университетының яңа оешкан Филология һәм сәнгать институты каршында урыс телле кешеләр өчен бушлай татар теле курслары эшли башлады. Февраль башында 6 төркемгә бүленеп, 950 кеше тел өйрәнергә кереште. Аларга элеккеге КДУның һәм ТДГПУның татар филологиясе факультеты галимнәре белем бирә.
-
ТЕЛ БАЙЛЫГЫ – ТАРИХИ ЯДКӘРЛӘРДӘ
Тарихи чыганакларга караганда, Идел-Урал-Себер төбәге төркиләре шәрекъ мәдәнияте һәм шул исәптән ислам дине белән әле Мөхәммәд пәйгамбәр үзе исән чагында ук, һиҗрәттән җиденче - миладидән 629 елда ук танышып өлгерәләр. Әмма бу вакытта гарәпләр үзләре дә, Африка һәм Евразия халыклары да 5 мең ел дәвамында кулланып килгән борынгы Мисырның кояшка...
-
МӘРҖАНИ ВАРИСЛАРЫН ҖЫЯ
21 февраль - Халыкара туган тел көне Халыкара туган тел көне уңаеннан Әтнә районында төрле кызыклы чаралар үткәрелә. Мәктәпләрдә күренекле шәхесләр белән очрашулар, китапханә һәм музейларда әдәби кичәләр, шигырь конкурслары... Иң зур чара ул - Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге республикакүләм фәнни-гамәли конференция - 21 февраль көнне, Халыкара туган тел көне уңаеннан,...
-
Рүзәл ЮСУПОВ: ТӘРҖЕМӘ ҺӘМ СӨЙЛӘМ КУЛЬТУРАСЫ
Бүгенге көндә сөйләмебездә, матбугат материалларында, телевидение һәм радио тапшыруларында, фәнни әдәбияттә, эш кәгазьләрендә ана телебездәге дөрес сөйләм нормаларының шактый еш бозылуы, нигездә, безнең татар-урыс шартларында яшәвебез белән бәйле. Без, Русия дәүләтендә яшәүче татарлар, кечкенәдән үк, үзебезнең туган телебез белән беррәттән, урыс теленнән дә файдаланырга дучар ителгән: урыс халкы күпчелекне тәшкил...