Энесе гүренә абыйсы керде

Бер авылда яшәп, күрешеп-аралашып торсак та, бүген языласы вакыйга турында сүз кузгатырга кыенсына идем мин. Тик Аллаһы Тәгаләдән килгән сынау-кайгылардан сыгылып төшүчеләр, күңел юаткычын хәмердә тапканнар күбәеп киткән заманда бу йортта яшәүче апаның башыннан кичкәннәре турында язмыйча кала алмадым. Гайбәт түгел бит, бары гыйбрәт... ... Матур Зәй елгасы буенда урнашкан Тоба авылыннан 26 яшендә килен булып төшә ул безнең авылга. – Авыл аралары 5-6 чакрым гына булса да, Чаллы башында бер мәртәбә дә булганым юк иде. Ир дигәндә килдем инде – димләделәр дә бер күрмәгән кешегә чыктым, – диде Мәликә апа, шаяртып. Кулыннан дисбесен төшермәгән, бер ноктага төбәлеп сөйләүче Мәликә апаның сукырайганына да 6 ел үткән икән инде. – Елап кына бетте күзләрем... Мин күргән хәсрәтләрне беркемгә дә күрергә язмасын, – дип дәвам итте ул. – Ризатдиным белән бик тату яшәдек, биш бала үстердек. Бар җиребез җиткәч кенә, иремдә яман чир таптылар. Берсеннән-берсе кечкенә балалар белән ялгыз каласымны белгәч, бүре булып улыйсыларым килде. Ирем: «Ничек итсәң ит, балаларны ташлама», – дип, кулларымда җан бирде. Ничек кирәк шулай ялгыз дөнья көтәргә өйрәндем, балаларымны укытып, башлы-күзле иттем. Тик хәсрәтнең иң ачысы мине алда көтеп торган икән... Мәликә апа ул көнне Зәй шәһәренә кунакка барасы була. Китәр алдыннан күршеләренә өйгә күз-колак булуны сорарга кергәч, нигәдер: «Бала хәсрәтләре күрергә язмасын», – дип әйтеп куйганын сизми дә кала ул. Тик алдагысын сизмәгәч, ана күңеле буламы соң ул. – Аш мәҗлесендә утырганда, уртанчы Фәрит улымның авыр хәлдә икәнен телефоннан әйттеләр. Тик авылга кайтып, тынычландыра торган дарулар эчкәннән соң гына чын дөреслекне белдем. Чаллыда янгын сүндерүче булып эшләүче Фәритем янып киткән «КамАЗ» машинасын сүндерергә бара. Бригададагы 17 иптәше белән, көчле газдан агулана алар, барысының да бөерләре эштән чыга. Хәзер булса, чаң сугарлар иде, ә ул вакытта яшереп маташтылар – соңыннан гына белдек. Ана кеше ни исерек, ни аек йөри ул көнне. Туганнарга Фәритнең үлеме турында хәбәр бирелгәч, Зәйдә яшәүче икенче малае Миннеразый да хәзер кайтасын әйтеп шалтырата. Өйдә Фәритнең җәсәден көтәләр, авыл халкы җыела, кабер казыла, тик 18 чакрым ераклыкта гына урнашкан Зәй шәһәреннән кайтучы Миннеразый гына күренми. Шулвакыт, өй тынычлыгын бозып, телефон шалтырый... Бу кышның зәмһәрир суык көне – 26 февраль була. ...Энесенең үлеме турында ишеткәч тә, Миннеразый, ашыга-ашыга такси яллап, вокзалга юнәлә. Болай да чирле йөрәк кайгылы хәбәрне авыр күтәрә, күрәсең: үз аяклары белән кергән вокзалдан аның үле гәүдәсен генә алып чыгалар... Бер көндә ике үлем, бер өйдә ике мәет, бер гаиләдә ике югалту, бер анага ике хәсрәт. Фәритенең үлем хәбәреннән дә айнырга өлгермәгән Мәликә апаның йөрәгенә мәңге төзәлмәслек тагын бер яра... Әле кайчан гына ялан тәпи чирәмлектә бер-берсе артыннан куышлы уйнап йөргән нарасыйларын Мәликә апа бүген бер-бер артлы ак кәфенгә төрде. Энесе Фәриткә дип өлгерткән кабергә абыйсы керде. Баһадирдай ике туганны җир үз куенына сыендырды. Мәликә апа бүген, беренче тапкыр, Ризатдинының үлеменнән көнләште: «Син бу хәсрәтләрне күрмәдең, ә миңа ничек түзәргә?!» ...Төшләр күрми Мәликә апа, аларның якты истәлекләре белән яши. Ә менә зур малае Разимга төшләр еш керә икән. «Икесе дә ак киемнән, елмаеп кул изиләр», – ди. Ана кеше шушы кечкенә хәбәргә дә чын күңелдән куанып юаныч таба. – Вакыт – дәва, диләр, тик бала хәсрәтенә дәва юк икән лә ул, – ди Мәликә апа. – Кайгы дигәннәре мине бер дә читләтеп үтми. Күптән түгел бердәнбер кызымның ирен – киявемне җирләдек. Кеше шул сынауларга күнегә башлый, ахрысы. Күрәчәкне белеп булмый шул, сабыр итәргә кала. Әле дә ярый янымда кече улым – Маратым, киленем Рәйсә бар. Хәзер инде оныкларым – бер юаныч. Үземә яшь бала тәрбиясе бирәләр, Аллаһы Тәгаләнең рәхмәтләре булсын үзләренә! Тәкъдиренә риза булып зарланмыйча яшәүче бу Ананың сабырлыгы һәркемгә үрнәк булырлык. Аллаһы Тәгалә аңа тыныч һәм бәхетле картлык бирсен! 

 Мәрьям АБДУЛЛИНА,

"Шәһри Казан"