«Казан тавышлары», «Апуш» студиясе һәм «ДәртФест»: ТР башкаласында туган телләр һәм милли мәдәниятне ничек саклыйлар

Казанда 1 млн 300 мең кешегә 115 милләт туры килә. Аларның һәркайсының вәкилләре үз халкының гореф-гадәтләрен һәм телен сакларга һәм популярлаштырырга тырышалар һәм үз балаларын шуңа өйрәтәләр. Кичә Казан Башкарма комитетында башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Гүзәл Сәгыйтова, Татарстан башкаласының шундый уникаль мәдәни күптөрлелеген билгеләп, милләтара һәм конфессиональара мөнәсәбәтләр буенча Координация советының, чит ил гражданнары арасында хокук бозуларны профилактикалау буенча эшче төркемнең һәм ТР телләре турындагы законнарны гамәлгә ашыру буенча муниципаль комиссиянең уртак утырышында тәҗрибә һәм уңышлы проектлар белән уртаклашырга чакырды.

Үз мәдәниятең турында театральләштерелгән шоу аркылы ничек сөйләргә

«Әйдәгез, инде булган һәм башкалар тарафыннан алып тормышка ашырырдай проектларны карыйк. Бер-беребезне баетыйк, телләребезне һәм мәдәниятләребез байлыгын саклау буенча тәҗрибә уртаклашыйк»,– диде Гүзәл Сәгыйтова.

Милләтара тынычлыкны һәм татулыкны ныгыту проектларын Казан шәһәре Башкарма комитетының тел мәдәнияте өлкәсендә милли сәясәтне гамәлгә ашыру бүлеге җитәкчесе урынбасары Айсылу Гатина тәкъдим итте.

Иң танылган шәһәр проектларының берсе – «Хәрәкәттә – бәрәкәт», ул традицион татар биюләре һәм фольклор уеннары белән таныштыра. Быел барлыгы 12 мастер-класс планлаштырылган, аларның соңгысы 29 августта Кабан күле буенда узачак.

«Казан тавышы» театральләштерелгән перформансы популярлык казанды. Танылган татар һәм Россия сәхнәсе актерлары шәһәр мэриясе балконнарыннан рус һәм татар әдәбияты классикларының әсәрләрен ике телдә укыйлар. Хәрәкәт тере музыка һәм видеомэппинг белән бергә үрелеп бара. Быел Гаилә елына багышланган вакыйга 24 нче августта Кремль урамында булачак.

Иҗатта үз көчләрен сынап карарга теләгән шәһәр халкы өчен «Саумы, Казан!» («Здравствуй, Казань) конкурсы үткәрелә. Барлык эшләр шәһәргә һәм аның меңьеллык тарихына багышлана. Быел анда декоратив-гамәли сәнгать осталары катнаша. Моңа кадәр җиңү өчен язучылар һәм рәссамнар көрәшкән.

«Тормыш агачы» мәгърифәтчелек проекты шәһәрнең бер мәйданчыкта Идел буе халыкларының гореф-гадәтләре, йолалары һәм уеннары турында сөйли торган яңа мәдәни вакыйгасы булды.

Быел дүртенче мәртәбә «Итиль» Идел буе халыклары этник мәдәнияте фестивале узды. Бер мәйданчыкта төбәкләрдәге төрле халыклардан фолк һәм этно башкаручылар җыела.

2022 елда шәһәрдә балалар өчен «Апуш» театр студиясе ачылды. Узган елның сентябрендә «Апуш. Нәниләр» мәктәп-студиясе эшли башлады. Бүгенге көндә биш студиядә 200 гә якын бала шөгыльләнә. Һәр төркемдә тәҗрибәле профессиональ остазлар эшли. Студиянең төп максаты – балаларда татар теленә кызыксыну уяту, үсеп килүче буынга үзләренең иҗади сәләтләрен ачарга һәм милли мәдәниятне үстерергә ярдәм итү.

1 миллионнан артык кеше татарча диктант язды

Бөтендөнья татар яшьләре форумы рәисе Райнур Хәсәнов «Печән базары» («Сенной базар») шәһәр мәдәнияте фестивале турында сөйләде. Анда яшь татар дизайнерлары, рәссамнары һәм музыкантлары чыгыш ясый. Быел 24 августта Кабан яр буенда узачак вакыйгага 500 ләп кеше гариза биргән. Мәйданчыкта маркет, лекцияләр, дискуссияләр, мода күрсәтүләр, концертлар һәм театр тамашалары оештырыла.

Узган ел «Татарча диктант» халыкара акциясе вакытында Россиянең 31 иленнән һәм 74 төбәгеннән 1 миллионнан артык кеше татар телендә диктант язды. Казанда белемнәрне 100 дән артык мәйданчыкта тикшерергә мөмкин иде. Шулай ук элегрәк онлайн-форматта диктант язарга мөмкинлек бирә торган платформа булдырылган иде.

30 августта «ДәртФест» (элекке Tat Cult Fest) фестивале узачак, ул хәзерге татар мәдәниятен күрсәтү мәйданчыгына әверелде. Яшь музыкантлар һәм шагыйрьләр үз эшләре белән тамашачылар алдында чыгыш ясый, ә көн дәвамында фестивальгә 200 меңнән артык кеше килә

Казанлыларга «Ачык Университет» («Открытый Университет») проекты да кызыклы. Бу – татар телендә сыйфатлы өстәмә белем алу мөмкинлеге бирә торган онлайн-платформа. 2019 елдан проект 7 меңнән артык катнашучыны җәлеп итте һәм яңа курслар һәм белем бирү программалары тәкъдим итеп, киңәюен дәвам итә.

Киләсе елда Бөтендөнья татар яшьләре форумын үткәрү планлаштырыла. Татар яшьләре өчен төп чара төрле өлкәләрдәге битараф булмаган кешеләрне берләштерә, алар анда татар телен һәм мәдәниятен үстерү мәсьәләләре буенча фикер алышалар.

Руханилар гаиләдә килеп туган мәсьәләләрне чишәргә ярдәм итә

Гаилә кыйммәтләре турында руханилар сөйләде.

«Гаилә» мәчете имам-хатыйбы Рөстәм хәзрәт Хәйруллин шәһәрдәге мәчетләрдә гаилә кыйммәтләре һәм бу юнәлештә нинди эш алып барылуы турында сөйләде. Шулай ук кризис хәленә эләккән гаиләләргә ярдәм итү мәсьәләсенә аерым игътибар бирде. Мәсәлән, ТР мөселманнары Диния нәзарәтендә Казыйлар Советы эшли, анда дин тотучылар гаилә мәсьәләләре буенча мөрәҗәгать итә ала. Кагыйдә буларак, бу аерылышу, ир белән хатынның хокукларын һәм бурычларын үтәү, ата-аналар, туганнар һәм балалар белән низаглар һ. б. проблемалар.

ТР мөселманнары Диния нәзарәтенең шәригать хөкемдарлары махсус әзерлек уза, бу аларга ир белән хатын арасындагы гаилә бәхәсләрен җайга салырга һәм ахыр чиктә гаиләләрен саклап калырга мөмкинлек бирә. Татарстанның кайбер мәчетләрендә белгечләр никах төзеп кенә калмыйча, имамнар һәм психологлар консультацияләре ярдәмендә яшь парларны гаилә тормышына әзерлиләр, шулай ук кризис чорында тәҗрибәле гаиләләргә терәк булалар.

Протоиерей Алексий Краевский Рус православие чиркәвенең абортларга каршы чыгуын искә төшерде. Авыр минутларда хатын-кызларга ярдәм итү өчен Казанда «Бишек» социаль йорты ачылды һәм эшли. Аңа авырлы хатын-кызлар һәм балалары булган, яшәргә урыны һәм ярдәм сорап мөрәҗәгать итәрдәй беркеме дә булмаган гаиләләр мөрәҗәгать итә ала. Әлеге проектның инициаторы – Казан епархиясенең социаль хезмәт һәм хәйрия бүлеге каршындагы гаиләне, аналарны һәм балаларны яклау «Умиление» үзәге.

Ахырда Алексий Краевский үзе, кызганычка каршы, татарча аз аңласа да, аның балалары инде башлангыч дәрәҗәдә сөйләшә ала, дип билгеләп үтте. Ә алар телне үз яшьтәшләре белән аралашканда өйрәнгәннәр һәм бу күршелекнең яхшы үрнәге, дип билгеләде протоиерей.

kzn.ru