Зөлфәт: Ничәнче төн бер үк төш күрәм мин, Мин исемсез нәни кош икән...

(Күренекле шагыйрь Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге иясе Зөлфәтнең тууына 75 ел)

ДӘШӘ КОРЪӘНДӘГЕ ҺӘР АЯТЬ

Дөньялыкның һәрбер дене дәшә,
Дәшә Коръәндәге һәр аять:
Мәхәббәтсез яшәү дөрес түгел,
Мәхәббәтсез яшәү –
Җинаять!

Нур уйнаклый төпсез киңлекләрдә...
Нурлар – чиксезлекнең юлдашы...
Тик сөюсез яшәп буламыни? –
Юкны сөйләмәгез, валлаһи!

Яратмаска яратылган булсам,
Булсын бу гомерем төш кенә!..
Яратусыз еллар килә икән,
Мин – юк...
Мине «үлде» дисеннәр...

Яратмыйча яшәү – гомерсезлек.
Бу – тумыштан үлем!
Бу – җәза...
Бүтән җәза уйлап табып булмас,
Күпме эзләсәң дә дөньяда...

Иң зур каргыш булып калыр һаман
Сиратларның кылыч үткере:
– Юлың фатихасыз булсын берүк!
– Мәхәббәтсез гомер иткере!

...Юк-юк! Болай гына әйтә куйдым...
Сайрасын кош,
Талда талпынып,
Ае-елы, сәгатьләре түгел,
Мәхәббәтле булсын
Һәр минут!..

...Чиксезлектән
шомырт чәчәгедәй
Коелганда сөю җаннарга,
Җилдәге бер яфрак булып тибрән
Безгә аткан серле таңнарда...

КҮРЕШӘ КАЛСАК

Остазыбыз Мөхәммәт Мәһди ядкяре

Томанлы таңда наз иңә җиргә,
Әйтерсең сыер бозавын ялый...
Ходайның изге сәгате иңде –
Уҗымнар шыта, Мөхәммәт абый...

Газаплы ләззәт, ләззәтле газап
Җылы туфрактан гарешкә аша.
Ходаем, берүк ярдәм ит җиргә –
Җир уҗымлаган мәлләр ләбаса...

Яшәүнең сере ачылган мәлләр...
Тик крестьян гына сизенә моны:
Сискәнә җирдә уҗымнар түгел –
Фани дөньяның мәңгелек моңы.

Безнең бетүләр шушы микәнни
Дигән шикелле, күңел ут йота –
Тынычлан, адәм баласы, диеп,
Мөхәммәт абый, уҗымнар шыта...

Йөргән җирендә, хәтта гүрендә
Уҗымнарга күз саласы килә,
Игенен чәчкән бер крестьян булып,
Басу түрендә каласы килә.

Шул басу түре – бар дөньяң синең,
Бар дөньяң шушы уҗым бит инде.
Тургайлар никтер оча эзләнеп,
Кайда соң үзе, диләр шикелле.

Исә дә исә уҗымнар җиле...
Вакыт алдында без һаман сабый.
Күрешсәк анда, сөйләрмен таңда
Уҗым шытканын, Мөхәммәт абый...

КАНАТ ҖИЛЕ

Күтәрелде кошлар иле белән...
                              Наис Гамбәр

Безнең бәхет бары Мөслимдәдер...
Кайтыйк әле, Наис, Мөслимгә бер –
Өшәнгән бу бәгырь җылынсын...
Барыйк әле иртүк Ык ярына,
Тездән чумып салкын чыкларына,
Авыз итик каен сулышын!

Сукмакларга үлән үскәндер бит,
Тик учаклар әле исәндер бит –
Сагынгандыр безне сукмаклар...
Үзебезчә тик бер сөйләш кенә,
Чылтыр чишмәләргә эндәш кенә –
Телләреңә былбыл кунаклар!

Тынып ыгы-зыгы, алкышлардан,
Колак салыйк әле шул кошларга –
Моң тәменә алар өйрәтте...
Күтәрелсен кошлар иле белән –
Шул кошларның канат җиле белән
«Өф»ләп дәвалыйк бер йөрәкне.

Кайтыйк әле, Наис, Мөслимгә бер!
«Кыз сукмагы» синең исеңдәдер –
Безнең ярлар асыл яр иде!
Асылъярлар һаман шунда сыман...
Тәрәзәдән – гөлләр арасыннан
Караттырган чаклар бар иде!

Шул сукмактан тик бер үтик әле,
Таныш тәрәзләрне чиртик әле...
Ай калыккач, зәңгәр эңгердә
Зарыккандыр сөйгән ярлар көтеп!
...Тибрәнмәс шул инде пәрдә чите –
Кабатланмый сөю бу җирдә...

Ә шулай да кайтыйк Мөслимгә бер!
Моң чишмәсе бары Мөслимдәдер –
Кипкән иреннәргә моң тисен!
Күтәрелсен кошлар иле белән –
Шул кошларның канат җиле белән
Җиллиселәр килә, җиллисе!

Әйдә, киен! Калсын бу мәгыйшәт!
Гомер уздырабыз монда нишләп?! –
Тормыйк, табында, дип, аш кала...
Кайтыйк әле газиз Мөслимгә бер –
Беркая да качмас мескен дәвер,
Дәвам итәр бездән башка да...

КУРКУ

Ничәнче төн бер үк төш күрәм мин,
Мин исемсез нәни кош икән...
Кемдер мылтык төзи астан миңа –
Тын алганын хәтта ишетәм.

Йолдыз серен аңламакчы идем,
Серен төшенмәкче болытның.
Кемдер мылтык төзи астан миңа! –
Сайравымны хәтта оныттым.

Кемдер мылтык төзи, мылтык төзи!
Очам кичке нурда ялтырап.
Күтәр мине, канат, биеккәрәк!
Янчы, кичке кояш, яктырак!..

Күкнең кеме соң сез, сак йолдызлар?
Чиксез ерак ялтыр ташлармы?
Әллә инде, афәтләрдән куркып,
Артык биек менгән кошлармы?

...Ничәнче төн күрәм бу төшне мин,
Шомландыра ул төш, тетрәтә.
Мин уянам. Шомлы курку белән
Кош сулкылдый эчтә – күкрәктә.

Ничәнче төн шомлы төш күрәм мин,
Һәм куркудан каба сулуым:
Кош булуың хәтта шомлы чакта
Җинаятьтер – кеше булуың...

КАРЛАР ТИК ТОРА

             Мөдәррис Әгъләмгә
Бүген моңсу...
Иске зур каланың
Үзеннән дә иске йортында
Авыр уйлар килеп тукталалар,
Яңа уйлар йөрәк портына.

Их син, сәйях дустым, нәни гигант!
Без ракета күк, тик бер аерма:
Ракетаның тыш катлавы яна,
Безнең исә – йөрәк тойгыларның
Атмосфера катлауларында.

Илне дөрләтерлек ялкын ята
Җил иркендә калган күмердә.
Илдә көчек булсаң да бик ярый,
Тик ил өчен кирәк өрергә!

Чатнап күктә яна яшен ташы,
Төшмәгән ул ләкин күкләрдән, –
Шул ут безне җиргә атып бәргән,
Шул ут безне күккә күтәргән.

Сырттан сыйпамыйлар –
                            куркынычтыр! –
Тик кирәкми авыр суларга:
Илдә бүре булсаң да бик ярый,
Тик ил өчен кирәк уларга!

...Ага вакыт җиргә ак кар булып,
Ага еллар, уза гомерләр.
Беренче кар булсаң да бик ярый –
Ил җанында кирәк эрергә.

Ява карлар, ашыккандай җирнең
Караларын акка күмәргә.
Шагыйрьлек тә ярый – моның өчен
Җырлы иткән җылы көннәргә
Үзең белән кирәк түләргә.

Ага вакыт җиргә ак кар булып,
Бәгырьләрдә гүли бу вакыт,
Күзләренә кара,
Көчең җитсә,
Шул вакытны юлда туктатып.

Их син, сәйях дустым, нәни гигант!
Карлар төшми, карлар тик тора! –
Тибрәнгәләп күккә күтәрелә
Безнең шушы иске йорт кына.

Моңсу бүген... Иске планетаның
Үзеннән дә иске шул Вакыт –
Көче җитте! –
Сорау ала бездән,
Күзгә карап, юлда туктатып...

БОЛДИНО КӨЗЛӘРЕ

Империядә авыр, шыксыз кара төннәр.
Болдинода – Пушкин.
Илдә – карантиннар.

Тып-тын аллеяда япа-ялгыз бара...
Бик еракта аңа әзерләнә яра –

Соңгы авыр яра, соңгы канлы яра.
Көзге болыт күктә, илдә төннәр кара.

Пьяна! Сәрхуш елга! Хәтерләп кал төсен –
Көтмәгәндә беркөн куркып айныр өчен!

Хәтерләп кал, көзге төнгә чумган авыл!
Нәфрәт кыса җанны, уйный җанда давыл.

Постлар, карантиннар – 
                                      эпидемик дәүләт.
Котылу юк аннан җаныңны да түләп!

Төнге этләр өрә кара донослардан!
...Якты шампан чыжлый 
                                       алтын подносларда.

Ә тегендә гөрли мазуркалы заллар,
Таңга кадәр шаулый искитмәле баллар! –

Мәгърур һәм сабыр алтын эполетлар,
Һәм сайлана авыр алтын пистолетка

Авыр, шомлы пуля – 
                                  әзерләнә яра...
Көзге болыт күктә, илдә төннәр кара.

Үтерүчеләрнең вакыты бик кысан! –
Пушкин гына сабыр, Пушкин гына уйчан:

Сулык-сулык тибә күкрәгендә аның
Туган илнең моңы, туган илнең җаны...

Ә туган ил монда, ә туган ил – галәм,
Юк, пистолет түгел, кулда – каурый каләм.

Ул үзе, бер мәңге үлмәс сагыш сыман,
Аллеяда бара... Болдинода томан.

Канат җилпи җанда әйтеләсе сүзе,
Шагыйрь түгел, гүя газизләрнең үзе!

Аллеяда бара...
Ул нәкъ шулай барыр
Көткән чакта аны соңгы канлы барьер...

Йә, кайсыгыз аңа төзәр пистолетны?
Йә, кайсыгыз анда яңа эполетлы?!