Ренат Харис: Татар җыры – ерак дәверләрнең безнең телдә әйткән сәламе... (Уңае чыкканда)

Үз шигырьләрен яттан белгән шагыйрьләргә мин сокланып, хәтта көнләшеп карыйм... Уңае чыкканда мин дә үз шигырьләремнең, поэмаларымның кайбер стро­фаларын искә төшерәм һәм сүз арасына кыстырып җибәрәм. Шуларның кайберләрен сезнең игътибарга да тәкъдим итәм.

       * * *
Шагыйрьсез халык ил түгел,
шигырьсыз акыл – чирле.
Җир шары да хисле җисем
шагыйрь туганнан бирле!

       * * *
Шагыйрь ни генә язса да,
яза зурлап милләтен!
Шунда һәр милли әсәрнең
халыкара кыйммәте.

       * * *
Ә бит шагыйрь булып була,
иң-иң- иң ким дигәндә,
Телең – Ана,
үзең – Бала
булып сөтен имгәндә!

       * * *
Татар тарихының тәмен –
тозын, балын, борычын – 
белгән кеше генә үти
олы милли бурычны...

       * * *
Уйламасаң, яшәү рәхәт!
Уйласаң, башың катар – 
авыз эчендә яшибез!
Шуны онытма, татар!

       * * *
Күңел ул кешедән зуррак,
зуррак Җир шарыннан да:
анда – йолдызлар, чиксезлек,
киләчәк, үткән – анда;
анда дөньялар ярала,
яши һәм китә үлеп...
Күңел – Аллаһы ук түгел,
Аллаһ – кеше күңеле!

       * * *
Көчсез буласың киләдер...
Аңлыймын ла, аңлыймын:
ә хатын-кыз беркайчан да
көчсез була алмый ул...

       * * *
Татарча җырлап аш пешер
һәм ипи кис телемләп – 
кухня теле кадерлерәк
парламентлар теленнән!
Бабаңның татар булуы
синең казаныш түгел.
Оныкларың татар булып
яшәве кирәк бүген...

       * * *
Татар иле Татарстан,
син яңадан калыктың.
Син – рухы, көче, намусы
татар дигән халыкның...

       * * *
Сабантуйларның саны  юк,
юк Сабантуйның яше...
Сабантуй һәрбер татарның
йөрәк түрендә яши.

       * * *
Шагыйрь патша булмый, имеш...
Бик буласы... Бик тели...
Аллаһ буласы килгәнгә
патша буласы килми...

       * * *
Ватан тарихына үз исемен
җаны белән язган башкалам.
Россиянең бөек җиңүләре
Казан исме белән башланган.

       * * *
Сырты атның әзер ияр –
озын, хәтәр юллар башы...
Сул кул тезгенгә ябышкач,
уң кул кылыч сорый башлый...
     
       * * *
Татар татар инде һәрчак –
гаҗәп эшләр майтара:
дошманы итеп куа да,
патша итеп кайтара...

       * * *
Мәхәббәт ул ләззәт – бәхәсләшмим.
Мәхәббәт ул  газап – килешмим,
мәхәббәт ул Җәннәт багларының
тәмуг уты янган өлеше...

       * * *
Көз гөлләре чәчәк аткан саен
яз яңадан кайта күңелгә.
Иң кадерле истәлекләр булып
чәчәкләрдән чыклар түгелә...

       * * *
Безнең барлык кылганнарны
тарих торадыр барлап...
Каеннар санын арттырдык
имәннәрне акшарлап...
Һәм берзаман яңгыр яуды,
юды барлык буяуны...
Иван булып йөргән татар
Имам булып уянды...

       * * *
Гаҗәеп ачыш ясадым...
Кинәттән... Бер дә юктан...
Тукай сүзендә йакут бар,
йакут сүзендә – Тукай!

       * * *
Татар телле маңкортлар бар,
башка телле асыллар – 
тел ул сүздә генә түгел,
тел ул – җан кыйбласында!

       * * *
Казан евро-азиялек
мәркәзенә әйләнде:
Европадан – яшеренлек,
Азиядән – хәйләлек.

       * * *
Рифмага ияреп, фикер,
челтәрләр үрә-үрә,
ир куйнына кергән кыздай,
хис кочагына керә...

       * * *
Хатын елый йөрәк белән,
ир елый акыл белән...
Ирләрләр елаган чагында,
аларга якын килмә...

       * * *
Ил белән идарә итү
халыктан курка-курка,
Россия сәясәтендә
мәңге йөзүче турта...

       * * *
Ялагайлана алмадым – 
горурлык Алыпныкы,
акылым үземнеке һәм
йөрәгем халыкныкы.

       * * *
Яраклашмадым халыкка,
чөнки мөмкин түгел  эш,
чөнки меңне сыйдыралмый
меңнән алган бер өлеш.

       * * *
Табучы белән багучы
бер үк хатын булсачы!
Икесе ике булганда
бала язмышы ачы...

       * * *
Тапканы түгел, бакканы,
көләргә өйрәткәне,
теле түгел, җаны белән
«Балам!» диеп әйткәне,
үз гадәтен сеңдергәне,
иңдергәне үз аңын,
күкрәк сөте бирмәсә дә,
чыны була ананың!

       * * *
Бөек җырчыларсыз халык булмый.
Татарның да озын язмышын
бизәгәндер төрле дәверләрдә
даһи җырчылары тавышы.

       * * *
Тел белмәүче бүген шигырь яза,
нота танымаучы көй яза,
тавышсызлар шуны мөгериләр – 
ә бу инде Җырга җеназа...

       * * *
Табигатькә һич хас юкса
әдәп-әдәпсезлек камыты...
Үзе уйлап тапкан кануннардан
кеше үзе яши кан йотып...

       * * *
Хисләрендә акыл балкып торса,
шагыйрь көчле, шагыйрь бик зирәк.
Яшәр өчен куәт өсти торган
сүзе бетсә, шагыйрь җан бирә.

       * * *
Беләсезме, татар җырларында
бөтен нәрсәсе бар Галәмнең!
Татар җыры – ерак дәверләрнең
безнең телдә әйткән сәламе.

       * * *
Татар җырындагы хатын-кызлар
Ай, йолдыздан Җиргә күчкәннәр,
бер күрүдә онытылмас өчен
сагындыру суы эчкәннәр.

       * * *
Көрәшкәннәр, атта узышканнар,
үрләгәннәр шома колгага
Сабантуйларында җиңүчегә
корал бүләк итү булмаган.

       * * *
Туган телемнән башлана
туган илем минем өчен.
Туган телем – минем рухым,
туган телем – минем көчем.
Туган илемнең исеме
туган телем исеменнән!
Алар бер булудан туа
горурлану хисе миндә!

       * * *
Алгарышка йөз тотканга күрә,
сүз байлыгын без дә арттырдык – 
урыс телен татар тегермәне
ташларына салып тарттырдык.

       * * *
Яшисе килә кешечә –
бернидән дә шикләнмичә,
беркемнән дә курыкмыйча,
яшәү ямен эч-эчә.

       * * *
Куркаклык һәм Курку бердәй түгел,
мәгънәләре урап бәйләнгән.
Ә үлемнән курыкмаган кеше
Үлем мишененә әйләнә.

       * * *
Татар аты Җирдә бетәчәкме?
Бетмәячәк! Тамчы кайгырмыйм,
күрәмен дә кайчак биш аяклап
бия куып йөргән айгырны.

       * * *
Нигә татар шундый саксыз икән – 
тарихының белми кадерен...
Халык бит ул халык булып яши
озын булса гына хәтере...

       * * *
Читеккә бизәк кирәктер – 
ул намазлыкка баса,
ә намазлык җәннәт багын
якынайта лабаса!..
Безнең акыллы элгәрләр,
җир рәнҗемәсен диеп,
хәтта сабанга чыкканар
чигүле итек киеп...

       * * *
Килешми безгә хәреф һәм
сүз югалтуны аклау –
сүзне саклаудан башлана
телне һәм илне саклау!

       * * *
Әти яулап алган бөек Җиңү
бәйрәм булып яши йөрәктә.
Ә кешене бәйрәм чын кешечә
яшәү һөнәренә өйрәтә.

       * * *
Кеше бәхеткә дип туа!
Ә Бәхет ишегенә
сау-сәламәт барып җитә
рәхмәтле кеше генә!

       * * *
Кереп барам якты көнгә...
Ә дөньяда болын исе!
Болын исле Җир шарында
мең яшисе, мең яшисе!