Буран эчләрендә буран

...Кышкы каникулга без өч дус кыз авылга кайттык. Авылда рәхәт. Кыш көннәрендә әллә ни эш тә юк. Өйдәге вак-төяк эшләрдә булышып, китап укып көн үтә дә китә. Кичләрен клубка чыгабыз. Клубларның әле ул вакытта гөрләп торган чагы. Күңелле, яшьләр дә күп авылда, безнең кебек каникулга кайтканнары да шактый. Җырлашабыз, биешәбез, көлешәбез, кайсы газета-китаплар укый, кайсы шашка-шахмат уены белән мәшгуль... Клуб эче гөр килеп тора... Рәхәтләнеп күңел ачабыз.

Шундый көннәрнең берсендә дустыбыз Рәисә белән, ат җигеп, аның апасы янына барып кайтырга булдык. Апа кеше, якын-тирә дип әйтеп булмый, безнең Сатлыган авылыннан бер ун чакрымнар гына түгелдер – Кече Салтык дигән авылда яши иде. Кама Тамагы районы авыллары бу. Рәисәнең әтисе ат җигеп фермада эшли. Ул иртүк эшләрен бетереп кайткач, без, сөенә-сөенә, ерак юлга чыгып киттек...

Хәзерге акылым белән уйлыйм-уйлыйм да, башыма сыймый – ничек итеп кышкы салкын көндә, тәвәккәлләп, 18 яшьлек кызлар юлга кузгалдык икән? Бүген булса, русча әйтсәк, ни за что чыкмас идем. Каян килгән батырлык?!

Чалт иткән аяз көн... Буран булырга бернинди дә шик юк. Толыпка төренеп, мамык шәлләргә уранып, ат чанасы салган эздән юртабыз гына... Җырлап та җибәрәбез... «На-а-а, малкай», – дип, килештереп, Рәисә дилбегәне тарткалый. Ат та, буйсынып, чаптыра гына... Очабыз инде менә... Минем бу кышкы юллардан йөргәнем юк... Якын-тирәдәге авылларда җәй көне генә булганым бар, ерак авылларга барганым бөтенләй булмады. Кызлар үзләреннән биш чакрымдагы күрше Олы Карамалы авылы мәктәбендә укыган. Башка авылларны да яхшы белгәннәренә һич шигем юк.

Кече Салтыкка барып җиткәнче, әле Тенеш авылына – Рәисәнең  икенче апасына кереп чыктык. Җылынып, чәйләп алгач, тагын юлга кузгалдык. Тап-такыр юлдан җилдерәбез генә... Полоса-полоса булып үскән бәс сарган каеннар безне озата бара. «На-а-а, малкай», – дип, Рәисә ара-тирә дилбегәне кагып куя...

Төш тирәләрендә Кече Салтыкка барып җиттек. Рәдифә апа безне бик җылы каршы алды – ашап-эчеп алгач, җылынгач, рәхәтләнеп сөйләшә-сөйләшә вакытның нинди тизлек белән үтүен сизмәгәнбез дә... Апалы-сеңелле Рәдифә апа белән Рәисә дә бер-берсен сагынышканнар, сөйләшеп сүзләре бетми... Кире юлга кузгалганда инде кичке эңгер-меңгер төшкән иде. Җәяүле буран чыгып, җилләргә маташа... Тагын толыпларга төренеп, мамык шәлләребезгә уранып, уңайланып, чанага чумдык. Рәисәбез – тагын «рулевой», дилбегәне кулына алып: «На-а-а, малкай», – дип, атны чаптыра. Юлыбыз башта сикәлтәсез, җайлы гына барса да, бераздан җил көчәеп, үзәккә үтеп сызгыра башлады, кар өермәсе өскә күтәрелеп, аннан ишелгәндәй буранларга тотынды. Караңгы төште. Берзаман берни күренмәс булды. Басудан себереп китергән кар без кайтасы юлны каплаганмы, без юлдан яздыкмы, туктадык... Күз ачкысыз буран котырыпмы-котыра. Чанадан төштек, Рәисә атны йөгәненнән тотып, алга таба атлый, без – аның артыннан. Кая барабыз, кая таба атлыйбыз – белмибез, Рәисә генә атын ычкындырмый, һаман саен: «Әти бетерә, әти бетерә...» – дип кабатлый. Шул арада җайлап кына: «Әйдә, җаным, әйдә, малкай, курыкма, курыкма, атла, атла», –  дип, атына куәт бирә.

Фирдәвес ИСМӘГЫЙЛЕВА

Дәвамы: "Сөембикә"