ТАТАРНЫҢ “МИСС ШАНЕЛЕ”

Хәтерлим, берзаман халык башкаларныкыннан аерылып торган, берникадәр ир-атларныкына охшаш калын тавышлы хатын-кыз җырчыны мөкиббән китеп тыңлый башлады. Ул вакытларда татар эстрадасында игътибарга лаек берәр вакыйга күрү өметем сүнгән иде инде, шуңа күрә яңа җырчы белән кызыксынуны кирәк тапмадым. Тавышы яңа, халык бераз мавыгып алыр да, онытыр, дидем. Вакыт үтә торды, телевизордан колагыма аның җырлавы һаман саен ешрак керә барды. Урамнарда машиналарның ачык тәрәзәләреннән дә бәрхет тавышлы башкаручының җырлары еш ишетелә башлагач, ниһаять, аның белән мин дә кызыксынасы иттем.

Сәхнәдә беренче күргәч үк, җырчы Резидә Шәрәфиеваның игътибарымны җәлеп иткәнен хәтерлим. Чөнки эстрадабызда бер-берсенә охшаш, сәхнәдән кереп китүгә үк җырлары да, үзләре дә онытыла торган төссез җырчылар байтак. Алар пешеп җитмәгән күмәч кебек. Тамашачыга әйтер сүзләре юк, күбесе сәхнәгә ни өчен чыкканын үзе дә аңлап җиткерми. Ә Резидә бөтенләй башка. Ул җырлаганда телевизор экраныннан яки сәхнә түреннән күзләрне алмый гел аңа гына карап торасы килә. Һәр кигән күлмәге зифа буй-сынына килешә. Ул кабатланырга яратмый, һәрчак яңалыкка омтыла. Камил, бөтен сәхнә образы чәч каптырмасына, күлмәк сәдәфенә кадәр уйланылган булуы белән күзләрне иркәли. Җырчы беркайчан да чамадан ашмас, тозсыз, очпошыргыч буш сүз сөйләмәс, бериш такмак әйтүчеләр кебек, гүзәл милләтем, дип шапырынмас. Кайбер эстрадачыларның концерттан концертка итәкләре генә кыскара бара. Ә Резидә һаман саен мәгънәлерәк җырлар сайлавы, аларны бәгырьләргә үтәрлек итеп башкаруы белән алдыра. Җырчы сәхнәдә үзен тыйнак, әмма иркен тота. Һәм аңарда ниндидер сер бар.

Хәзер шундый заман бит - хатын-кызлар асфальт сала, ир-атлар белән беррәттән төзелешләрдә кирпеч ташый, урам себерә. Ни кызганыч, бу эшләрдә күбрәк татар хатын-кызларын очратырга туры килә. Өстәвенә, бер-бер артлы кабатланып торган матурлык бәйгеләрендә сәхнәгә ярымшәрә килеш чыгудан да тайчынмаган туташлар хатын-кызның серлелеген бетерде. Өрфиядәй нәфис, нәзакәтле гүзәл туташ, ханымнар үткәндә калды с

ыман. Шулай да, иманым камил, һәрбер хатын-кызның күңелендә серле, тылсымлы, ымсындыргыч гүзәл зат булу хыялы яши. Резидә Шәрәфиева үзенең камил образы, элегант эшләпәләре, прическалары белән һәм хатын-кыз, һәм ир-ат тамашачыларны җәлеп итә алды. Беренчеләр аңа көнләшеп караса, икенчеләре югалып барган матурлыкны һәм серне аннан тапты.

Резидә Шәрәфиева гомер буе үзен сәхнәгә әзерләгән сыман тоела. Әмма ул эстрадабызга алдан ниятләп түгел, уйламаган җирдән, урау юллар аша килеп кергән икән. Казанда бизәүче - рәссамлыкка укыган чакта "Саз" ансамбле концертларында катнашып, аның җитәкчесе Рифкать Гомәровның музыка уку йортына керергә үгетләвенә дә карамастан, диплом алуга ук,

кыз кире Чаллыга кайтып китә. Шулай да, Гомәровның сүзләре Резидә күңеленең бер читенә урнашып, шунда яшертен хыял булып бөреләнгән булса кирәк. Кибеттә бизәүче-рәссам булып эшләгән вакыты. Әллә, күктән Аллаһ мәрхәмәте иңгән сыман, һәр кар бөртегенә зур өметләр баглап, әллә язгы кояшның беренче җылы нурлары белән качыш уйный-уйн

ый витриналар бизәгән вакытта, әллә көзен күңелләргә татлы бер моңсулык иңгән бер мизгелдә билгесезлектән ишетелгән җыр тавышына ияреп, Резидә үзе дә сизмәстән шул тарафка юнәлә. Баксаң, бер бүлмәдә яшьләр кичләрен баянчы Рәсим Исламовка кушылып җыр суза, кем бәхетсез мәхәббәтеннән, кем язмыш кыйнавыннан бушана, кем, киресенчә, бәхетенә чыгар юллар эзләп иҗат итә икән. Менә шулчак Рифкать Гомәров Резидә күңеленә салган орлык шытып чыга да инде. "Чияле тау", "Сириннәр" җырларын башкара башлый яшь кыз. Сириннәр хуш ис тараткан май ае, яисә җәй уртасы - куе-кызыл булып өлгергән чияләр яшен-картын, кошын-кортын үзенә ымсындыр­ган вакыт булгандырмы, хәзер инде искә төшерүе кыен, Резидә ачык һавада булып узган бер җыр бәйгесендә җиңү яулый. Аннары Татарстанның атказанган артисты Габидулла Хөрмәтуллин белән бергә чыгыш ясау бәхетен татый. Җитмәсә, Ринат Гобәйдуллинның "Сердәш" ансамбле гөрләгән чак. Анда җыр-моңны сердәш итә башлагач, рәсем сәнгате бөтенләй тоныкланып калган кебек була. Берзаман җырчы Равил Галиев белән "Сердәш"тән аерылып, үзләре генә җырлап йөри башлыйлар. Өстәвенә, ул елларда Казанда торымнан-торымга "Сандугач керде күңелгә" фестивале үткәрелә. Менә шунда баргач, җырчының күңеленә сандугач бөтенләйгә кереп оялый.

Хикмәт шунда ки, Чаллыда ук инде